«Πόσο ζυγίζει το μωρό;» Είναι συνήθως μια από τις πρώτες ερωτήσεις που θέτουν οι ενθουσιασμένοι φίλοι και συγγενείς. Και είναι ένα ορόσημο που οι γονείς πάντα θυμούνται. Οι περισσότεροι δεν συνειδητοποιούν ότι τα βρέφη χάνουν βάρος μετά τον τοκετό, το οποίο, ωστόσο, ανακτάται ύστερα από 1-2 εβδομάδες.

Γιατί τα βρέφη χάνουν βάρος μόλις γεννηθούν; Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η απώλεια βάρους μετά τη γέννηση είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο. Κατά τη μετάβαση από τη ζωή εντός της μήτρας στη ζωή εκτός της μήτρας, σημειώνονται τεράστιες αλλαγές στην εσωτερική φυσιολογία του βρέφους. Αυτές οι αλλαγές αφορούν όλα τα όργανα του σώματος και επηρεάζουν το καρδιαγγειακό σύστημα και τα νεφρά, που ευθύνονται για τη ρύθμιση των εσωτερικών υγρών του σώματος. Οι επακόλουθες τροποποιήσεις στο μεταβολισμό των υγρών ευθύνονται για την απώλεια βάρους που παρατηρείται τις πρώτες ημέρες.

Ο θηλασμός και η κατανάλωση υγρών παίζουν ρόλο στις αλλαγές βάρους που παρατηρούνται τις πρώτες ημέρες της ζωής. Παρότι η απώλεια βάρους παρατηρείται τόσο στα βρέφη που θηλάζουν όσο και σε αυτά που τρέφονται με φόρμουλα, τα μωρά που θηλάζουν χάνουν συνήθως περισσότερο βάρος. Προφανώς, αυτό οφείλεται στις μικρότερες ποσότητες υγρών που λαμβάνουν. Ένας τρίτος παράγοντας είναι η κένωση του μηκωνίου από το έντερο, που λαμβάνει χώρα τις πρώτες ημέρες της ζωής.

Παρ'όλο που είναι προφανής η αναγκαιότητα αυτής της ανιχνευτικής διαδικασίας, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν είναι αποτελεσματική για τον εντοπισμό όλων των παθήσεων. Το πρόγραμμα ανίχνευσης πρέπει να πληροί τα ακόλουθα κριτήρια:

• Η ανιχνευόμενη πάθηση θα πρέπει να αποτελεί σημαντικό πρόβλημα υγείας και να εμφανίζεται αρκετά συχνά, ώστε να δικαιολογεί την ανίχνευσή της σε όλο τον πληθυσμό.
• Η θεραπεία για την πάθηση θα πρέπει να είναι αποδεκτή και πιο αποτελεσματική όταν γίνεται έγκαιρα.
• Η εξέταση θα πρέπει να είναι απλή, ασφαλής και αξιόπιστη.

Σήμερα υπάρχουν πολλές παθήσεις που μπορούν να εντοπιστούν με τις αντίστοιχες ανιχνευτικές εξετάσεις. Στην Ελλάδα, το Εθνικό Πρόγραμμα Προληπτικού Ελέγχου Νεογνών περιλαμβάνει έλεγχο για τα ακόλουθα τρία νοσήματα: συγγενής υποθυρεοειδισμός, φαινυλκετονουρία, έλλειψη του ενζύμου G6PD. Επίσης, κατά την περίοδο 1994-96, γινόταν έλεγχος και για τη νόσο γαλακτοζαιμία. Σε ορισμένα μαιευτήρια, πραγματοποιείται επίσης έλεγχος για υπερπλασία επινεφριδίων, γαλακτοζαιμία, ανεπάρκεια της βιοτινιδάσης και νόσο σφενδάμου (MSUD). Επιπλέον, σε κάποια μαιευτήρια γίνονται εξετάσεις ώστε να ανιχνευτούν όσο το δυνατόν συντομότερα τυχόν ακουστικές διαταραχές.

Πότε πρέπει να ανησυχώ; Αυτές οι εξετάσεις είναι απλώς διερευνητικές. Ακόμα και οι καλύτερες από αυτές μπορεί να δώσουν κάποια εσφαλμένα θετικά αποτελέσματα. Αυτό σημαίνει ότι η εξέταση έδωσε λανθασμένο θετικό αποτέλεσμα για μια πάθηση που δεν υφίσταται. Αν σας είπαν ότι κάποια διερευνητική εξέταση βγήκε θετική, είτε θα γίνει επανάληψη της εξέτασης είτε θα πραγματοποιηθούν πιο εξειδικευμένες εξετάσεις. Παρόλο που το θετικό αποτέλεσμα είναι πηγή αναστάτωσης, θα πρέπει να θυμάστε ότι ακόμα και αν επιβεβαιωθεί το πρόβλημα, υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία.