Λευχαιμία: Αιτίες, μορφές και τρόποι αντιμετώπισης


Η λευχαιμία είναι καρκίνος του αίματος και αποτελεί τη συνηθέστερη μορφή καρκίνου στα παιδιά. Προκύπτει εξαιτίας του ανεξέλεγκτου πολλαπλασιασμού ανώριμων ή αδιαφοροποίητων κυττάρων στο μυελό των οστών. Ο μυελός των οστών είναι το σπογγώδες εσωτερικό τμήμα του οστού, στο οποίο παρασκευάζονται τα υγιή αιμοκύτταρα.

Συνεπώς, αυτή η κατάσταση καθιστά αδύνατη την παραγωγή υγιών αιμοκυττάρων. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, στο μυελό των οστών παράγονται τρία είδη αιμοκυττάρων, καθένα από τα οποία καλείται να επιτελέσει συγκεκριμένες λειτουργίες. Τα λευκά αιμοσφαίρια καταπολεμούν τους εισβολείς, τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν οξυγόνο και τα αιμοπετάλια ρυθμίζουν το μηχανισμό πήξης του αίματος.

Καθώς ο αριθμός των αδιαφοροποίητων κυττάρων αυξάνεται, αυτά ξεχύνονται στο αίμα. Μπορεί να εισβάλουν και σε άλλους ιστούς (π.χ. σε λεμφικό ιστό, στο συκώτι, στον εγκέφαλο, στα οστά ή στους όρχεις). Υπάρχουν δύο κύρια είδη λευχαιμίας. Η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία (ΟΛΛ) είναι η συνηθέστερη μορφή λευχαιμίας στα παιδιά, αφού σε αυτή καταλογίζεται το 75% των περιστατικών. Η ΟΛΛ πλήττει ένα συγκεκριμένο τύπο ώριμων λευκών αιμοσφαιρίων, τα οποία είναι γνωστά ως λεμφοκύτταρα.

Η οξεία μυελογενής λευχαιμία (γνωστή και ως οξεία μη λεμφοκυτταρική λευχαιμία) είναι μια μορφή λευχαιμίας που πλήττει τα ανώριμα λευκά αιμοσφαίρια (πλην των λεμφοκυττάρων). Παρότι είναι πιο συνήθης στους ενηλίκους, σε αυτήν καταλογίζονται το 15-20% των κρουσμάτων παιδικής λευχαιμίας. Υπάρχουν και χρόνιες λευχαιμίες, οι οποίες, ωστόσο, είναι πολύ σπάνιες στα παιδιά και δεν θα συζητηθούν εκτενέστερα σε αυτό το βιβλίο.

Πώς εκδηλώνεται η λευχαιμία;

Τα συμπτώματα της λευχαιμίας συνδέονται κυρίως με τον μειωμένο αριθμό των υγιών αιμοκυττάρων. Οι μειωμένες τιμές των ερυθρών αιμοσφαιρίων προκαλούν αναιμία, που συνεπάγεται ωχρότητα και μειωμένη ενεργητικότητα. Οι μειωμένες τιμές αιμοπεταλίων προκαλούν εύκολο μωλωπισμό και πετέχεια (δερματικό εξάνθημα αποτελούμενο από μικρές ερυθρές κηλίδες).

Αν τα λευκά αιμοσφαίρια είναι μειωμένα, το παιδί θα είναι ευπαθές σε λοιμώξεις. Μερικά παιδιά έχουν πυρετό και είναι ανορεκτικά. Αν η λευχαιμία έχει εισβάλει στα οστά, το παιδί θα αναφέρει πόνο στα κόκαλα, ενώ μπορεί να χωλαίνει και να έχει πρησμένες αρθρώσεις. Η ανώδυνη διόγκωση του ενός ή και των δύο όρχεων μπορεί να αποτελεί ένδειξη εισβολής λευχαιμικών κυττάρων στους όρχεις. Όταν ο γιατρός εξετάζει το παιδί, μπορεί να ψηλαφήσει διόγκωση στα λεμφογάγγλια, τη σπλήνα ή / και το συκώτι.

Πώς αντιμετωπίζεται η λευχαιμία;

Αν ο παιδίατρος υποπτευθεί ότι το παιδί σας έχει λευχαιμία, θα ζητήσει πλήρη εξέταση αίματος για να αξιολογήσει τις τιμές των λευκών αιμοσφαιρίων, των ερυθρών αιμοσφαιρίων και των αιμοπεταλίων. Επίσης, η εξέταση θα αποκαλύψει αν υπάρχουν αδιαφοροποίητα κύτταρα στο αίμα. Αν η εξέταση αίματος δώσει λευχαιμικές ενδείξεις, ο γιατρός θα πάρει δείγμα μυελού των οστών, ο οποίος θα αναλυθεί για να επισφραγιστεί η διάγνωση της λευχαιμίας.

Οι πληροφορίες που θα προκύψουν, θα χρησιμοποιηθούν για να καθοριστεί και ο τύπος της λευχαιμίας. Όλα τα παιδιά που διαγιγνώσκονται με λευχαιμία, υποβάλλονται σε οσφυϊκή παρακέντηση: μια βελόνα εισάγεται στο κάτω τμήμα της πλάτης για να ληφθεί εγκεφαλονωτιαίο υγρό, ώστε να ανιχνευθούν τα καρκινικά κύτταρα. Ενδέχεται να κριθούν αναγκαίες και άλλες εξετάσεις, ανάλογα με τα συμπτώματα του παιδιού.

Όταν επισφραγιστεί η διάγνωση της λευχαιμίας, το παιδί θα καταταχθεί σε κατηγορία χαμηλής ή υψηλής επικινδυνότητας, ανάλογα με την ηλικία και τον αριθμό των ανώμαλων λευκών αιμοσφαιρίων. Η θεραπεία καθορίζεται από την αρχική ομάδα επικινδυνότητας. Η λευχαιμία αντιμετωπίζεται με χημειοθεραπεία, με συνδυασμό φαρμάκων που χορηγούνται από το στόμα και ενδοφλεβίως, ώστε να εξουδετερωθούν τα καρκινικά κύτταρα.

Σε κάθε θεραπευτικό πρωτόκολλο χρησιμοποιούνται διάφορα φάρμακα. Αυτά τα πρωτόκολλα αποτελούνται από διάφορες φάσεις θεραπείας: αρχικά, στόχος είναι η υποχώρηση, έπειτα η σταθεροποίηση της υποχώρησης και, τέλος, η διατήρηση των αποτελεσμάτων αυτής της υποχώρησης. Τα περισσότερα πρωτόκολλα διαρκούν 120 εβδομάδες. Το πρωτόκολλο προβλέπει ενδορραχιαία έγχυση αντικαρκινικών φαρμάκων, ώστε να εξαλειφθεί η λευχαιμία από το εγκεφαλονωτιαίο υγρό ή να αποτραπεί ο υποτροπιασμός. Η θεραπεία της παιδικής λευχαιμίας είναι ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα της σύγχρονης ιατρικής. Πριν από λίγο καιρό, η διάγνωση ισοδυναμούσε με θάνατο.

Τώρα, η πλειονότητα των λευχαιμικών παιδιών (πάνω από το 70% των παιδιών με ΟΛΛ) θεραπεύονται πλήρως.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΛΕΥΧΑΙΜΙΑΣ

  • Ωχρότητα
  • Μειωμένη ενεργητικότητα
  • Μωλωπισμός ή δερματικό εξάνθημα
  • Ανεξήγητος πυρετός
  • Ανορεξία/απώλεια βάρους
  • Πόνοι στα οστά