Στραβισμός είναι ο ιατρικός όρος που περιγράφει την κατάσταση κατά την οποία οι άξονες της όρασης δεν εστιάζουν στο ίδιο σημείο. Ο στραβισμός καλείται και αλληθωρισμός. Η πάθηση είναι μια από τις συνηθέστερες παιδικές οφθαλμικές διαταραχές, αφού πλήττει το 4% των παιδιών. Ο στραβισμός καταλογίζεται σε πολλά αίτια.

Περίπου τα μισά από τα προσβεβλημένα παιδιά γεννιούνται με την πάθηση επειδή οι μύες που προσφύονται στο βολβό του ματιού και ρυθμίζουν την κίνησή του, δεν είναι σωστά συγχρονισμένοι. Ο στραβισμός που εμφανίζεται σε μεταγενέστερη φάση της παιδικής ηλικίας, συχνά οφείλεται σε υπερμετρωπία. Καθώς το παιδί προσπαθεί να προσαρμοστεί στην υπερμετρωπία, ο άξονας όρασης του ενός ματιού στρέφεται εσωτερικά.

Πώς εκδηλώνεται ο στραβισμός;

Ο άξονας όρασης του προσβεβλημένου ματιού (ή των προσβεβλημένων ματιών) είναι στραμμένος προς τα μέσα, προς τα έξω ή, λιγότερο συχνά, προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Επειδή οι άξονες όρασης δεν είναι συγχρονισμένοι, το παιδί μπορεί να έχει θολή όραση ή διπλωπία και να καλύπτει ή να κλείνει το προσβεβλημένο μάτι.

Μπορεί να κάθεται σε αλλόκοτη στάση, να στρέφει τον κορμό για να προσαρμοστεί και να προσηλώνει το βλέμμα του σε συγκεκριμένο αντικείμενο. Είναι σημαντικό να διαφοροποιείται ο στραβισμός από τον ψευδοστραβισμό, κατάσταση στην οποία οι άξονες όρασης φαίνεται να μην είναι ευθυγραμμισμένοι, αλλά ουσιαστικά είναι φυσιολογικοί. Τα παιδιά με μεγάλη ρινική γέφυρα ή πτυχές επικάνθιου δέρματος πάνω από την εσωτερική γωνία των ματιών μπορεί να φαίνεται ότι πάσχουν από στραβισμό, αλλά αυτό είναι οπτική ψευδαίσθηση. Τα μάτια του παιδιού είναι φυσιολογικά.

Πότε πρέπει να ανησυχήσω για το στραβισμό;

Τα νεογνά συχνά παρουσιάζουν στραβισμό. Αυτό είναι φυσιολογικό κατά το 2ο-4ο μήνα της ζωής. Αν το παιδί κλείσει τον 4ο μήνα και εξακολουθεί να είναι αλλήθωρο, ο παιδίατρος πρέπει να το παραπέμψει σε έναν οφθαλμίατρο. Επίσης, οποιοδήποτε παιδί έχει τα μάτια του συνεχώς κλειστά, πρέπει να παραπέμπεται σε οφθαλμίατρο.

Τα παιδιά με στραβισμό κινδυνεύουν να εμφανίσουν αμβλυωπία, πάθηση στην οποία η όραση δεν αναπτύσσεται φυσιολογικά. Για να καταπολεμήσει τη θολή όραση, ο εγκέφαλος αποδέχεται τα οπτικά ερεθίσματα μόνο από το ένα μάτι και αγνοεί αυτά του αποδυναμωμένου ματιού. Τελικά, η όραση από αυτό το μάτι θα εξασθενήσει μόνιμα, αφού δεν θα χρησιμοποιείται. Η αμβλυωπία προλαμβάνεται με έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του στραβισμού.

Πώς αντιμετωπίζεται ο στραβισμός;

Η θεραπεία του στραβισμού εξαρτάται από τα αίτιά του. Ωστόσο, ακολουθούνται διάφορες μορφές θεραπείας. Σε αυτές συγκαταλέγονται η χρήση γυαλιών ή καλύμματος και, ενίοτε, η χειρουργική επέμβαση. Τα γυαλιά μπορεί να διορθώσουν την όραση ή να βελτιώσουν την υπερμετρωπία. Το κάλυμμα αναγκάζει το παιδί να χρησιμοποιήσει το αδύναμο μάτι. Η χειρουργική επέμβαση γίνεται για την ευθυγράμμιση των μυών του ματιού.