Το έκζεμα ή ατοπική δερματίτιδα είναι μια χρόνια δερματοπάθεια που πλήττει το 15-20% των παιδιών. Τα παιδιά με έκζεμα έχουν πολύ ξηρό, κνησμώδες δέρμα και ξύνονται συχνά. Το έκζεμα είναι συνέπεια αλληλεπίδρασης πολλών παραγόντων, όπως η κληρονομική προδιάθεση, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες (θερμό και υγρό κλίμα, ξηρασία σε συνδυασμό με κρύο, αλλεργιογόνα, κ.λπ.) και η επίμονη παρουσία βακτηρίων στο δέρμα.

Ορισμένες φορές, το έκζεμα έχει σοβαρές επιπτώσεις στη ζωή του παιδιού και της οικογένειάς του, αφού μπορεί να επηρεάσει τις καθημερινές δραστηριότητες, τη φυσιολογική ανάπτυξη και τα μοτίβα του ύπνου. Το έκζεμα είναι μια πάθηση που διαρκεί για χρόνια και χαρακτηρίζεται από φάσεις έξαρσης και ύφεσης. Οι εξάρσεις παρουσιάζονται σε συγκεκριμένους μήνες του έτους. Η ατοπική δερματίτιδα συχνά είναι η πρώτη ένδειξη μιας αλλεργικής αντίδρασης που συνδέεται με το έκζεμα, την αλλεργική ρινίτιδα και το άσθμα.

Πώς εκδηλώνεται το έκζεμα;

Η σφοδρότητα του εκζέματος ποικίλλει. Σε μερικά παιδιά εκδηλώνεται με πιο ήπια μορφή, της οποίας χαρακτηριστικό γνώρισμα είναι οι ξηρές, κνησμώδεις πλάκες και η περιορισμένη ερυθρότητα. Τα παιδιά στα οποία η πάθηση εκδηλώνεται με μεγαλύτερη σφοδρότητα, εμφανίζουν μεγάλες περιοχές ερυθρότητας και διάσπαση του δέρματος από το ξύσιμο και το σχηματισμό εφελκίδων. Εξαιτίας της μόνιμης φλεγμονής, το δέρμα των παιδιών εμφανίζει περιοχές υπερπλασίας, οι οποίες μοιάζουν με δέρμα ζώου (λειχηνοποίηση). Το άτομο τείνει να εμφανίζει πρόωρες ρυτίδες.

Όταν το έκζεμα μολυνθεί από βακτήρια, οι προσβεβλημένες περιοχές παρουσιάζουν έντονη ερυθρότητα και ενδεχομένως πυώδες έκκριμα. Η μόλυνση από ερπητοϊό μπορεί να προκαλέσει διάχυτες φλύκταινες (ερπητικό έκζεμα). Σε διαφορετικές ηλικίες πλήττονται διαφορετικές περιοχές του δέρματος. Στα βρέφη, το έκζεμα αρχικά γίνεται αντιληπτό στα μάγουλα. Έπειτα, το έκζεμα εξαπλώνεται συνήθως στους αγκώνες και στα γόνατα. Στα μεγαλύτερα παιδιά εκδηλώνεται στο εσωτερικό τμήμα των αγκώνων και πίσω από τα γόνατα.

Πώς αντιμετωπίζεται το έκζεμα;

Δεν υπάρχει θεραπεία. Οι διαθέσιμες θεραπείες απλώς ελέγχουν τις εξάρσεις. Είναι σημαντικό να αποφεύγετε τα πιθανά περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα και τις ερεθιστικές ουσίες, να αντιμετωπίζετε καταλλήλως την ξηροδερμία, να αποτρέπετε το ξύσιμο και να καταπολεμάτε τη φλεγμονή που εκδηλώνεται με ερυθρότητα. Επίσης, είναι σημαντικό να ελέγχετε το περιβάλλον. Η κρεβατοκάμαρα του παιδιού πρέπει να διατηρείται υγρή και δροσερή. Επιπλέον, δεν πρέπει να χρησιμοποιείτε επιθετικά καθαριστικά, λευκαντικές ουσίες και μαλακτικά ρούχων. Αποφεύγετε τα μάλλινα ρούχα για να μειώσετε τον ερεθισμό του δέρματος και να προλάβετε το ξύσιμο.

Θα πρέπει να αντιμετωπίσετε την ξηροδερμία. Το παιδί πρέπει να πλένεται συχνά, τουλάχιστον καθημερινά και μέχρι τρεις φορές ημερησίως. Το μπάνιο πρέπει να γίνεται με χλιαρό νερό, αφού το καυτό νερό επιδεινώνει τον κνησμό. Προσθέστε μια γαλακτοποιητική ουσία στο μπάνιο (ένα έλαιο που αναμειγνύεται με νερό) για να διατηρήσετε το δέρμα υγρό. Ωστόσο, το παιδί δεν πρέπει να παραμένει στην μπανιέρα πάνω από 10 λεπτά. Μετά το λουτρό, αλείψτε όλο το σώμα με μια ενυδατική κρέμα χωρίς αρώματα, όπως η βαζελίνη. Τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να χρησιμοποιούν μια απλή ενυδατική κρέμα. Ο γιατρός θα συστήσει έναν αντιφλεγμονώδη παράγοντα για τοπική εφαρμογή μόνο στις προσβεβλημένες περιοχές.

Οι διαθέσιμοι αντιφλεγμονώδεις παράγοντες είναι διάφορα σκευάσματα με κορτικοστεροειδή, καθώς και καινούρια φάρμακα που επιδρούν στο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως τα Tacrolimus και Pimecrolimus. Τα τοπικά κορτικοστεροειδή ήπιας ή μέτριας ισχύος είναι ασφαλή για μακροπρόθεσμη χρήση στο δέρμα και μέχρι στιγμής αποτελούν την πρώτη επιλογή για θεραπευτική αγωγή. Τα νεότερα φάρμακα δεν είναι τόσο αποτελεσματικά όσο αυτά τα κορτικοστεροειδή και θεωρούνται απλώς εναλλακτικές λύσεις για ανθεκτικά περιστατικά, εξαιτίας της αβέβαιης ασφάλειάς τους στα πλαίσια της μακροπρόθεσμης χρήσης και του υψηλού κόστους τους. Το παιδί μπορεί να ανακουφιστεί από τον κνησμό με τη χρήση αντιισταμινικών. Ο κνησμός μπορεί να γίνει μια συνήθεια που διακόπτεται δύσκολα.

Στρέψτε την προσοχή του παιδιού σε κάποια δραστηριότητα και χρησιμοποιήστε ενυδατική κρέμα στις κνησμώδεις περιοχές. Η φροντίδα ενός παιδιού με ατοπική δερματίτιδα αποτελεί πρόκληση. Ωστόσο, στα περισσότερα παιδιά το έκζεμα υποχωρεί κατά την εφηβεία. Μακροπρόθεσμα, συνιστάται να ενθαρρύνετε το παιδί να μετάσχει στην αντιμετώπιση του εκζέματος. Μην αντιμετωπίζετε το παιδί που έχει έκζεμα διαφορετικά από τα άλλα παιδιά εξαιτίας της δερματοπάθειάς του