Διατροφή
Δίαιτα FODMAP για ανήσυχο και ευερέθιστο έντερο
Επιστημονική Συνεργάτης
Κυριακή Απέργη
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος
Φούσκωμα, αέρια, δυσπεψία, πόνος, εναλλαγές διάρροιας- δυσκοιλιότητας και άλλα πεπτικά προβλήματα είναι συμπτώματα, που ταλαιπωρούν 2 στους 15 ανθρώπους. Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) είναι μια λειτουργική διαταραχή του γαστρεντερικού συστήματος, η οποία δε συνδέεται απαραίτητα με κάποια παθολογική κατάσταση, αν και σε ορισμένους ασθενείς έχει τεκμηριωθεί μικροσκοπική φλεγμονή.
Τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου συχνά συνδέονται με την ψυχολογία του ατόμου, περιβαλλοντολογικούς και άλλους παράγοντες, που κάνουν δύσκολο τον προσδιορισμό των τροφίμων, που τα προκαλούν.
Σε πολλές περιπτώσεις, η εφαρμογή μιας δίαιτας, που αποκλείει για ένα διάστημα τους συνήθεις διατροφικούς ύποπτους, όπως η δίαιτα FODMAP, μπορεί να συμβάλει θετικά στον περιορισμό των συμπτωμάτων και στη θεραπεία.
Τι είναι τα FODMAPs;
Το ακρωνύμιο FODMAP σημαίνει Fermentable, Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides, And Polyols δηλαδή "ζυμώσιμοι", ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες. Πρακτικά, πρόκειται για μια διατροφή, στην όποια απαγορεύεται μία κατηγορία υδατανθράκων, οι οποίοι δεν διασπώνται πλήρως και γι αυτό απορροφώνται σε μικρό βαθμό στο λεπτό έντερο...
Επειδή δεν διασπώνται και δεν απορροφώνται, όπως και άλλοι εύπεπτοι υδατάνθρακες, προωθούνται προς το παχύ έντερο, όπου ζυμώνονται από τα βακτήρια. Αυτή η ζύμωση στο κόλον προκαλεί την συσσώρευση περισσότερου νερού και την παραγωγή περισσότερων αερίων από το φυσιολογικό, με αποτέλεσμα το φούσκωμα, αέρια, κοιλιακό άλγος, δυσκοιλιότητα και / ή διάρροια.
Ποιες τροφές περιέχουν FODMAPs;
Τα FODMAPs βρίσκονται σε πολλά καθημερινά τρόφιμα, όπως τα μήλα, το μπρόκολο, τα φασόλια, τα κρεμμύδια, το σιτάρι και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Αυτό που μπορεί να απογοητεύει είναι ότι ενώ είναι εύκολο να εντοπιστούν τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο ή σίδηρο, είναι σχεδόν αδύνατο να προσδιοριστεί ποιες τροφές περιέχουν υψηλά επίπεδα FODMAP.
Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες FODMAP, ενώ πολλά τρόφιμα περιέχουν περισσότερα από ένα είδος:
-Ολιγοσακχαρίτες (φρουκτάνες και γαλακτο-ολιγοσακχαρίτες): σιτάρι, σίκαλη, ροδάκινα, φασόλια, καρπούζι, κρεμμύδι και σκόρδο
-Δισακχαρίτες (λακτόζη): σε τρόφιμα όπως γάλα, γιαούρτι, τυρί και παγωτό
-Μονοσακχαρίτες (φρουκτόζη): μήλα, κεράσια, μάνγκο, αχλάδια, ροδάκινα, μεγάλες ποσότητες αποξηραμένων φρούτων ή χυμών φρούτων, αγκινάρες, μπιζέλια ζάχαρης και προστιθέμενα σάκχαρα όπως μέλι, νέκταρ αγαύης και σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης
-Πολυόλες (σορβιτόλη και μαννιτόλη): μήλα, βερίκοκα, βατόμουρα, νεκταρίνια, καρπούζι, χυμό μήλου, κουνουπίδι και μπιζέλι
Η προσέγγιση της διατροφής FODMAP
Αρχικά, ακολουθείται μια πολύ αυστηρή δίαιτα εξάλειψης όλων των FODMAP για μια περίοδο από 6 έως 8 εβδομάδες. Είναι σημαντικό, τόσο η πρώτη αυστηρή φάση, όσο και οι επόμενες να σχεδιαστούν και να παρακολουθούνται από διαιτολόγο γνώστη της διατροφής FODMAPs, ώστε να μην υπάρξουν διατροφικές ελλείψεις και το επίπεδο του αποκλεισμού των τροφών να γίνει βάσει της διατροφικής αξιολόγησης και του βαθμού συμπτωμάτων του ασθενούς.
Μετά την πρώτη φάση, όπου το έντερο θα έχει ηρεμίσει και θα αναπλαστεί η βακτηριακή του χλωρίδα, (πολλές φορές χρειάζεται η παράλληλη συνταγογράφιση συμπληρωμάτων), επανεισάγονται μικρές ποσότητες από κάποια τρόφιμα FODMAP. Ο ασθενής καταγράφει την εμφάνιση συμπτωμάτων σε ημερολόγιο ταυτόχρονα με την κατανάλωση τροφίμων και ποτών, αλλά και των καθημερινών συνηθειών και των συναισθημάτων του. Μέσω αυτής της διαδικασίας εξατομικευμένα προσδιορίζονται ποιες τροφές και πότε προκαλούν γαστρεντερική δυσφορία στον πάσχοντα.
Η δίαιτα FODMAP έχει σχεδιαστεί σαν ένα προσωρινό πλάνο διατροφής. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα περισσότερα FODMAP είναι πολύ θρεπτικά τρόφιμα που αποτελούν μέρος μιας υγιεινής διατροφής, ασπίδας κατά χρόνιων παθήσεων. Μάλιστα, τα τρόφιμα αυτά αποτελούν τροφή –πρεβιοτικά- για τα «καλά» βακτήρια του εντέρου και η χρόνια αποφυγή τους μπορεί να αλλοιώσει αρνητικά την χλωρίδα του γαστρεντερικού. Επομένως, δεν θα πρέπει να αποφεύγονται ή να περιορίζονται για πολύ καιρό, εκτός εάν προσδιοριστούν ως «ένοχα» για τον ασθενή.
Πού απευθύνεται
Πολλά άτομα με IBS παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων όταν εντοπίσουν και αποφύγουν προβληματικά FODMAP τρόφιμα. Ακόμα και όσοι έχουν ήπια, μη προσδιορίσιμα πεπτικά προβλήματα σε περιόδους στρες μπορεί να επωφεληθούν. Εάν και εσύ εμφανίζεις περιοδικά φουσκώματα ή αέρια και δεν μπορείς να τα αποδώσεις στη διατροφή ή τον τρόπο ζωής, τότε η δίαιτα FODMAP μπορεί να σε βοηθήσει.
Σε πολλές περιπτώσεις τα FODMAPs είναι ο πραγματικός «ένοχος» πίσω από τα ενοχλητικά γαστρεντερικά προβλήματα και όχι απαραίτητα η ευαισθησία στην γλουτένη.
Προσοχή: η δίαιτα εξάλειψης FODMOPs δεν πρέπει να ακολουθείται για μεγάλη διάρκεια ή σαν μια ακόμα δίαιτα για απώλεια βάρους, καθώς είναι φτωχή σε πολλά θρεπτικά συστατικά όπως το ασβέστιο και φυτικές ίνες. Παρόλα αυτά, όταν ακολουθείται αυστηρά το πρωτόκολλο, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο αναγνώρισης των ένοχων τροφών.
Πηγή: www.lifeguide.gr