Τι είναι η ηπατίτιδα;



Η ηπατίτιδα είναι φλεγμονή στο συκώτι και συνήθως προκαλείται από ιό. Υπάρχουν πέντε ιοί που προσβάλλουν το συκώτι προκαλώντας ηπατίτιδα, οι οποίοι συνδέονται με την ηπατίτιδα Α, Β, C, D και Ε. Μόνο οι δύο πρώτοι προλαμβάνονται μέσω του εμβολιασμού. Η ηπατίτιδα μπορεί να προκληθεί και από άλλους παράγοντες, όπως οι παρενέργειες φαρμάκων και οι επιπλοκές άλλων ιογενών λοιμώξεων, όπως η λοιμώδης μονοπυρήνωση.

Η ηπατίτιδα Α μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε και εμφανίζεται είτε με τη μορφή μεμονωμένων περιστατικών είτε με τη μορφή επιδημίας. Ο ιός της ηπατίτιδας Α απαντάται στα κόπρανα μολυσμένων ατόμων και μπορεί να μεταδοθεί άμεσα από άτομο σε άτομο ή μέσω νερού ή τροφής που έχει μολυνθεί με τον ιό. Μεταδίδεται εύκολα αν τα χέρια δεν πλένονται μετά την αλλαγή πάνας ή τη χρήση της τουαλέτας.

Η ηπατίτιδα Β μεταδίδεται με διαφορετικό τρόπο από την Α. Στους συνηθέστερους τρόπους μετάδοσης περιλαμβάνονται η επαφή των υγρών του σώματος (για παράδειγμα, από μια γυναίκα προς το μωρό της κατά τον τοκετό) και η κοινή χρήση μολυσμένης βελόνας (για παράδειγμα, σε ναρκομανείς ή σε καταστήματα που κάνουν τατουάζ). Δεν μεταδίδεται με το φτέρνισμα, το βήχα, το αγκάλιασμα ή τη χρήση των ίδιων πιάτων και μαχαιροπίρουνων. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 250.000 φορείς της ηπατίτιδας Β. Η νόσος παρατηρείται κυρίως σε νεαρά άτομα και μεταδίδεται μέσω της ερωτικής επαφής χωρίς προφυλακτικό. Ο αριθμός των βρεφών που γεννιούνται με ηπατίτιδα Β έχει πτωτικές τάσεις. Αυτό οφείλεται κυρίως στην ανίχνευση της νόσου στις εγκύους. Αν διαπιστωθεί ότι είναι φορείς, τα μωρά τους εμβολιάζονται μόλις γεννηθούν.

Η ηπατίτιδα Α είναι συνήθως ήπια και σπάνια προκαλεί μόνιμη ηπατική βλάβη. Αντίθετα, η ηπατίτιδα Β μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ηπατικές βλάβες και χρόνια ηπατοπάθεια, ειδικά αν η λοίμωξη έχει προσβάλει το άτομο κατά τη βρεφική ή νηπιακή ηλικία. Συνήθως, η νόσος είναι χρόνια. Η χρόνια ηπατίτιδα Β είναι ένα από τα βασικά αίτια καρκίνου του ήπατος στους ενηλίκους. Οι ηπατίτιδες D και Ε είναι σπανιότερες. Όλες οι ηπατίτιδες διαγιγνώσκονται με εξέταση αίματος.


Πώς εκδηλώνεται η ηπατίτιδα;

Όσοι προσβάλλονται από ηπατίτιδα, συνήθως ανεβάζουν πυρετό και έχουν ανορεξία, ναυτία και αίσθημα κακουχίας. Ωστόσο, πολλοί δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα. Η ηπατίτιδα διαταράσσει τη λειτουργία του συκωτιού. Συνεπώς, συχνά προσδίδει κίτρινο χρώμα στο δέρμα και στα μάτια. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται ίκτερος.


Πώς αντιμετωπίζεται η ηπατίτιδα;

Το καλύτερο μέσο είναι η πρόληψη. Σήμερα, υπάρχει πλέον εμβόλιο για την πρόληψη της ηπατίτιδας Α, το οποίο ενδείκνυται για όσους ταξιδεύουν σε χώρες όπου παρατηρούνται πολλά κρούσματα, καθώς και για περιστάσεις όπου συγκεντρώνονται σε μικρό χώρο πολλά άτομα (για παράδειγμα, σε στρατώνες και φοιτητικές εστίες). Αν ένα άτομο έχει εκτεθεί στον ιό της ηπατίτιδας Α, η λοίμωξη μπορεί να προληφθεί με ένεση ανοσοσφαιρίνης, η οποία περιέχει προστατευτικές ουσίες (αντισώματα). Δεν υπάρχει φάρμακο για την καταπολέμηση της ηπατίτιδας Α, όταν το άτομο έχει ήδη προσβληθεί. Η θεραπεία είναι υποστηρικτική και προβλέπει ανάπαυση και χορήγηση υγρών και θρεπτικών στοιχείων.

Το ίδιο ισχύει για την αντιμετώπιση της ηπατίτιδας Β. Ωστόσο, η εξάπλωσή της μπορεί να προληφθεί με διάφορους τρόπους. Ο αποτελεσματικότερος είναι ο εμβολιασμός (απαιτούνται 2-3 δόσεις για πλήρη προστασία, οι οποίες χορηγούνται συνήθως σε διάστημα 6 μηνών). Το εμβόλιο της ηπατίτιδας Β είναι ένα από τα ασφαλέστερα. Άλλοι τρόποι για την πρόληψη της εξάπλωσης της ηπατίτιδας Β είναι οι ακόλουθοι:

  • Αποφεύγετε τα ενδοφλέβια ναρκωτικά. Εφόσον γίνεται χρήση, κάθε χρήστης θα πρέπει να χρησιμοποιεί δική του σύριγγα.
  • Χρησιμοποιήστε προφυλακτικό αν έχετε ερωτικές επαφές με πολλούς συντρόφους ή με ένα νέο σύντροφο.
  • Οι έγκυες πρέπει να κάνουν εξετάσεις αίματος, προκειμένου να διαπιστωθεί αν έχουν ηπατίτιδα Β. Αν διαπιστωθεί ότι η μητέρα είναι φορέας του ιού, το βρέφος πρέπει να εμβολιαστεί αμέσως μόλις γεννηθεί.