Συνηθισμένες παιδικές παθήσεις των ποδιών

Ποιές είναι οι πιο συνηθισμένες παθήσεις των ποδιών που εμφανίζονται στα παιδιά; Πως να τις αναγνωρίσουμε έγκαιρα και τι μπορούμε να κάνουμε γι' αυτές;

Γράφει ο
Πέτρος Κυριαζόπουλος
Ορθοπαιδικός χειρουργός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών


Εύκαμπτη πλατυποδία


αΗ εύκαμπτη πλατυποδία είναι μία κατάσταση κατά την οποία η ποδική καμάρα μειώνεται ή εξαφανίζεται όταν το παιδί βρίσκεται σε όρθια στάση. Όταν το παιδί κάθεται ή όταν στέκεται στα δάκτυλα η καμάρα ξαναεμφανίζεται. Οι γονείς συχνά ανησυχούν ότι αυτή η κατάσταση θα οδηγήσει σε μόνιμη παραμόρφωση του άκρου ποδός ή ακόμη και ότι θα έχει συνέπειες στη βάδιση ή σε άλλες αθλητικές δραστηριότητες.

Τα περισσότερα παιδιά τελικά αναπτύσσονται παρουσιάζοντας στην ενήλικη ζωή εύκαμπτη πλατυποδία χωρίς άλλα προβλήματα. Η κατάσταση είναι συνήθως ανώδυνη και δεν έχει κάποια αρνητική επίδραση στη βάδιση ή τον αθλητισμό.

Στην εικόνα φαίνεται η έλλειψη της ποδικής καμάρας κατά την όρθια στάση

Συμπτώματα

Στην εύκαμπτη πλατυποδία η λειτουργία των μυών του κάτω άκρου όπως και η κινητικότητα των αρθρώσεων της ποδοκνημικής, είναι φυσιολογική και πλέον θεωρείται μια φυσιολογική παραλλαγή. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, τα μαλακά μόρια της περιοχής δυναμώνουν και η ποδική καμάρα σχηματοποιείται λίγο καλύτερα. Εφόσον η πλατυποδία υφίσταται και κατά την εφηβεία μπορεί το παιδί να παραπονεθεί για πόνο στο πόδι, οπότε χρειάζεται η εξέταση από ορθοπαιδικό. Η αιτία του άλγους μπορεί να είναι η σύσπαση των γαστροκνημίων που συμβαίνει κάποιες φορές, η κακή φόρτιση του άκρου ποδός, ή άλλες φλεγμονώδεις διεργασίες των αρθρώσεων της ποδοκνημικής.


Διάγνωση
1Για τη σωστή διάγνωση ο γιατρός θα πρέπει να εξετάσει το παιδί ώστε
  •  να αποκλείσει άλλους τύπους πλατυποδίας οι οποίοι μπορεί να απαιτούν θεραπεία, όπως η εύκαμπτη πλατυποδία που συνδυάζεται με βραχείς Αχιλλείους τένοντες, ή η δύσκαμπτη πλατυποδία που είναι πολύ πιο σοβαρή κατάσταση.
  • Να διερευνηθούν άλλες νευρομυικές παθήσεις
Στην εικόνα φαίνεται πως εξαφανίζεται η ποδική καμάρα στην όρθια θέση και πως ξαναεμφανίζεται όταν το παιδί στέκεται στα δάκτυλα.

Θεραπεία
Θεραπεία για την εύκαμπτη πλατυποδία χρειάζεται μόνο όταν το παιδί παραπονιέται για συμπτώματα στο πόδι. Ενδείκνυνται
  • οι διατατικές μυικές ασκήσεις,
  • η χρήση ειδικών πελμάτων που υποστηρίζουν την καμάρα και ελαττώνουν τον πόνο και το αίσθημα βάρους ειδικά κατά τη γυμναστική, ενώ πολύ σπάνια μπορεί να χρειασθεί χειρουργική επέμβαση στους μαλακούς ιστούς ή και στα οστά, όταν οι άλλες μέθοδοι αποτύχουν και το παιδί έχει ακόμη συμπτώματα.
Στην εικόνα φαίνεται εύκαμπτη πλατυποδία σε ένα παιδί 3 ετών,
η οποία δεν υπάρχει στο ίδιο παιδί σε ηλικία 15 ετών.


Έσω στροφή των ποδιών

Η βάδιση με τα πόδια σε έσω στροφή αποτελεί ένα από τα πιο συχνά αίτια που οι γονείς φέρνουν τα παιδιά τους στο γιατρό. Σε ένα κατά τα άλλα φυσιολογικό παιδί η εσωτερική στροφή των ποδιών συμβαίνει για τρεις λόγους: την αυξημένη πρόσθια απόκλιση του αυχένα του μηριαίου, την εσω στροφή της κνήμης και το ραιβό μετατάρσιο.

Τις περισσότερες φορές η παραμόρφωση διορθώνεται αυτόματα κατά την σκελετική ανάπτυξη του παιδιού.


Αυξημένη πρόσθια απόκλιση του αυχένα του μηριαίου
Πρακτικά σημαίνει ότι τα μηριαία οστά βρίσκονται σε έσω στροφή και αυτό φαίνεται κυρίως μετά το δεύτερο με τρίτο χρόνο της ηλικίας του παιδιού. Αυτό που βλέπουν οι γονείς είναι ότι τα γόνατα και τα πέλματα στρίβουν προς τα έσω κατά τη βάδιση, ενώ τα παιδιά πολλές φορές προτιμούν να κάθονται στη θέση W με τα γόνατα λυγισμένα και τα πέλματα προς τα πίσω όπως φαίνεται στην εικόνα.

42
Σε αυτή την εικόνα φαίνεται η βάδιση ενός παιδιού με
αυξημένη πρόσθια απόκλιση του αυχένα του μηριαίου.

Πριν την ηλικία των 8 ετών η πρόσθια απόκλιση του αυχένα του μηριαίου αποτελεί φυσιολογικό αναπτυξιακό εύρημα και δεν απαιτείται καμιά θεραπεία. Μερικοί γιατροί συνιστούν τη αποφυγή της θέσης W όταν τα παιδιά κάθονται.

Στις σπάνιες περιπτώσεις όπου η κατάσταση αυτή υπάρχει και κατά την εφηβεία και προκαλεί λειτουργικά η αισθητικά προβλήματα παργματοποιείται χειρουργική επέμβαση (στροφική οστεοτομία μηριαίου).


6
Στροφική παραμόρφωση της κνήμης 

Η στροφική παραμόρφωση της κνήμης είναι ένα συνηθισμένο εύρημα στα παιδιά μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Συνηθέστερη είναι η έσω στροφή και εμφανίζεται κλινικά σαν έσω στροφή των ποδιών. Οι γονείς ανακαλύπτουν το πρόβλημα όταν τα παιδιά αρχίζουν να βαδίζουν και μπλέκουν τα πόδια τους όταν τρέχουν. Στη μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών η κατάσταση διορθώνεται αυτόματα μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Εφόσον συνοδεύεται από πόνο, οίδημα ή χωλότητα στη βάδιση θα πρέπει να αναζητηθεί ορθοπαιδική εκτίμηση.


Μετατάρσιο σε προσαγωγή

4
Σε αυτή την πάθηση το πρόσθιο τμήμα του ποδιού αποκλίνει προς τη μέση γραμμή. Σε κάποιες περιπτώσεις η παραμόρφωση είναι εύκαμπτη ενώ άλλες φορές είναι πιο σοβαρή και δύσκαμπτη.

Οι περισσότερες περιπτώσεις διορθώνονται αυτόματα. Οι μέτριες και βαριές μορφές απαιτούν χειρισμούς και εφαρμογή διορθωτικών γύψων. Σε παιδιά όπου παραμένει παραμόρφωση ενδείκνυται η χειρουργική αποκατάσταση.